چسب ها به شیوه های مختلفی طبقه بندی می شوند. شاید گسترده ترین روش طبقه بندی یک چسب ،بر اساس مواد تشکیل دهنده آن باشد که این مواد می توانند مصنوعی یا طبیعی باشند. چسب های مصنوعی از مواد مصنوعی مانند پلیمرها تولید می شوند و چسب های طبیعی از مواد از مواد طبیعی مانند محصولات فرعی حیوانات و محصولات کشاورزی تولید می شوند. بسیاری از چسب ها نیز از پلیمر های آلی تولید می شوند. چسب هایی نیز با منشا معدنی وجود دارند.
چسب های طبیعی عموما در طبیعت تجزیه می شوند. از دیگر موارد چسب، چسب های اپوکسی مدرن، یوریتانی، اکریلیکی می‌باشند که از پلیمر های مصنوعی ساخته می‌شوند و معمولا طبقه بندی این چسب‌ها بسیار گسترده است. در این صنعت از چندین روش متداول برای طبقه بندی چسب‌ها استفاده شده است که این طبقه‌بندی کلی بر پایه چسب‌های ساختمانی و غیر ساختمانی یا تک جزیی یا دو جزیی انجام می شود. در این مقاله به تقسیم بندی چسب ها به صورت دوجزیی و تک جزیی پرداخته می شود.
طبقه بندی چسب ها بر اساس تک جزیی ودو جزیی بودن :
یکی از روش های متداول طبقه بندی چسب ها ، بر اساس روش تولید وکاربرد می باشد که به چسب های تک جزیی و دو جزیی تقسیم می شوند .
چسب های تک جزیی :
چسب های تک جزیی شامل خانواده بزرگی از چسب ها است که در پنج گروه ذیل قرار می گیرند
الف- چسب هایی که با گرما فعال می شوند مانند اپوکسی ها ، پلی یورتان ها ، پلی امیدها که شامل یک مخلوط اماده است .(چسب های اپوکسی تک جزیی در دمای 120 تا 150 درجه سانتی گراد پخت می شود و یکی از روش های جایگزین برای جوشکاری است که برای بعضی از اتصالات کابرد دارد .) ( یورتان تک جزیی به دو روش تولید می شود ، 1- پخت شونده با رطوبت که انعطاف پذیری بالایی دارد 2- پخت شونده با حرارت 100 الی 120 درجه سانتی گراد، این نوع چسب سخت وغیر منعطف است مانند ساخت مخازن و اتصالات پلاستیکی ) (پلی امیدهای تک جزیی با نام تجاری کاپتون شناخته می شوند و در محیط هایی که تحت فشار بالا است، کاربرد دارند.)
ب- چسب هایی که با نور خورشید و اشعه UV فعال می شوند. در این نوع چسب ها منبع آغازگری برای فعل و انفعالات شیمیایی در آن وجود دارد، کاربرد آن در صنایع ساخت تجهیزات پزشکی می باشد.
پ- چسب هایی که با رطوبت فعال می شوند مانند چسب های سیلیکونی، سیانواکریلات ها که این چسب ها در مجاورت رطوبت در سطح یا در هوا واکنش می دهند و پخت می شوند.
ت- چسب های بی هوازی، چسب هایی بر پایه اکریلیک که بین دو لایه و سطح فلزی خالی از اکسیژن پخت می شوند. در غیاب اکسیژن سخت می گردد این نوع چسب برای اتصال چرخ دنده ها و درزگیری استفاده می شود.
ث- چسب های حساس به فشار، چسب های این دسته پخت نمی شوند و پیوند چسبندگی آنها در اثر اعمال فشار به سطوح ایجاد می شود که قدرت چسبندگی بستگی به فشار اعمال شده به سطوح دارد. مانند نوار چسب و چسب چوب.
چسب های دو جزیی :
چسب های دوجزیی چسب های مایع یا جامدی هستند که از دو جزء مکمل اصلی و سخت کننده تشکیل می شوند و به صورت جداگانه بسته بندی می شوند. برای رسیدن به خواص مکانیکی و چسبندگی مناسب و زمان خشک شدن لازم باید مقدار دقیق از هر جز استفاده شود. دو جز باید در هنگام استفاده با هم مخلوط شوند که در دمای محیط عمل سخت شدن رخ دهد. ویسکوزیته مخلوط بعد از اعمال بر روی سطح به مرور بالا
می رود و واکنش بین دو جز کامل می شود بعد از سخت شدن، چسب سخت و انعطاف پذیر می شود و مقاومت حرارتی و شیمیایی آن افزایش می یابد. در مواقعی که به میزان کمی از چسب مورد نیاز است، اعمال چسب می تواند به وسیله دست صورت گیرد. هر چند باید میزان دقیقی از هر دو جز باهم مخلوط شوند و در زمان مخلوط کردن دو جز نیز باید دقیق باشد که در این حالت میزان اتلاف چسب نیز زیاد خواهد بود چسب های دو جزیی به چهار گروه اصلی تقسیم می شود:
- چسب های اپوکسی دو جزیی
- چسب های اکریلیکی + بنزوئیل پراکسید
- چسب های سیلیکونی دو جزیی
- چسب های یورتانی
( منبع: کاربرد چسب در نمای ساختمان / دکترسعید صنایی- سید محمد شکرانی/ چاپ اول/ 1398)