امروزه چسب پلی اورتان در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. که با توجه به نوع و میزان کیفیت کار، می تواند کارایی آن متفاوت باشد. چسب پلی اورتان چوب یا چسب مارین یکی از موارد خاص در صنعت چوب می باشد. این چسب به واسطه قدرت چسبندگی و کیفیت آب بندی مناسب، جایگزین بسیاری از چسب های چوب قرار گرفته است.
چسب های چوب را به گروه های متفاوتی تقسیم بندی می کنند که هر کدام از آنها دارای ویژگی های خاصی می باشد. چسب های چوب مقاوم به آب و چسب های چوب ضد آب از جمله محصولات ویژه در صنعت چوب به شمار می رود.
به طور کلی گر بخواهیم چسب های چوب را طبقه بندی کنیم باید آنها را به سه گروه چسب های D2 و D3 و D4 دسته بندی نماییم.
چسب های گروه D2:
این گونه از چسب ها به رنگ شیری در بازار عرضه می گردد. از جمله نکات حایز اهمیت در این گونه از چسب ها فیلر موجود در آن به شمارمی آید. به این معنی که در برخی از این محصولات می توان از فیلرهای عالی همچون نشاسه استفاده کرد. این امر می تواند هزینه تمام شده محصول را تا حد زیادی تحت شعاع خود قرار دهد.
به عبارت دیگر در صورتی که بخواهیم چسب چوبی با قیمت مناسب تهیه کنیم، می توانیم این نوع از چسب ها را مورد استفاده قرار دهیم. عاملی که در چسب های گروه D2 به عنوان یک ایراد فنی به شمار می آید می توان به احتمال فاسد شدن یا تغییر رنگ سطح چوب به واسطه کپک زدن نشاسه اشاره کرد. این گونه از چسب ها در اثر نور خورشید و یا رطوبت محیط دچار تغییر شکل می شود.
با تمام این اوصاف در صورت خمیری شدن می توان با اضافه نمودن آب به مخلوط چسب های D2 غلظت آن را کاهش داد. چسب های گروه D2 در زیر پرس عملکرد بهتری دارند و بعد از خروج آب از داخل چسب شروع به گیرش می نمایند. در واقع مکانیزم اتصال در چسب های چوب با از دست رفتن حلال رخ می دهد. {منبع 1}
ماده اصلی تشکیل دهنده چسب های D2 پلی وینیل استات است که آن را (PVA) می نامند.این محصول بدون زیان به پوست می تواند در انواع چوب های صنعتی و… مورد استفاده قرار گیرد.
نکته ای که در ارتباط با این گونه از چسب ها حایز اهمیت است این است که اعمال گرما برای گیرش در آنها توصیه نمی گردد؛ زیرا این کار ماهیت امولسیونی چسب چوب را تحت تاثیر قرار می دهد و امکان تضعیف در ساختار چسب چوب با پایه PVAC می گردد. {منبع 1}
چسب های گروه D3:
چسب های گروه D3 به عنوان یک محصول مقاوم به آب در بازار صنعت چوب مورد استفاده قرار می گیرد. توجه داشته باشید که قدرت چسبندگی چسب های گروه D3 چندین برابر چسب های گروه D2 هستند. این گونه از چسب ها از مواد پلیمری استایرن و محصولات مشابه ساخته می شود. از این رو رنگ چسب بعد از عمل آمدن رو به شفافیت خواهد نمود. از سوی دیگر تاب آوری چسب های چوب گروه D3 در مقابل آب و رطوبت بالاست. به طوری که دربازه زمانی طولانی در صورتی که در مجاورت آب قرار گیرد مقاومت نهایی خود را حفظ می کند.
چسب های چوب گروه D3 عموما در ساخت ظروف چوبی و سازه های چوبی خاصی همچون عینک های چوبی، میز، صندلی های خاص چوبی و… مورد استفاده قرار می گیرند.
چسب های D3 بدون قرارگیری در زیر پرس هم مکانیزم خود را حفظ می کند. با این حال تاریخ مصرف پایین تر چسب های چوب گروه D3 در مقایسه با چسب های چوب گروه D2 و نیز قیمت چند ده برابری آن موجب شده تا چسب های چوب گروه D3 در موارد خاص مورد استفاده قرار گیرد؛ و برای عموم فرآیندهای چوبی کمتر استفاده می شود.
یکی از پرمصرف ترین کارها به کمک چسب های چوب گروه D3 در ساخت پلای وودها می باشد. چسب های چوب گروه D3 به واسطه عدم کاهش حجم و بالابردن مقاومت آن حتی در فیلم های نازک موجب شده تا در قطعات چوبی چندلایه هم مورد استفاده قرار گیرند.
با توجه به ساختار پلیمری چسب های گروه D3 استفاده از برخی افزودنی ها در آن می تواند کیفیت فنی آن را تا حد زیادی بالا برد. به طوری که می توان این گونه چسب ها را برابر آب کاملا مقاوم و ضدآب نمود.
سختی این چسب ها به کمک افزودنی ها افزایش می یابد. با این حال قیمت های توجیه ناپذیر آن موجب محدودیت های زیادی در مصرف این گونه از چسب های چوب گردیده است.
آیا می توان سازه های چوبی را با چسب های گروه D3 ساخت ؟
نکته ای که در ارتباط با ساختارهای چوبی باید مورد توجه قرار گیرد کیفیت قفل و بست مکانیکی سازه های چوبی می باشد. به این معنی که در اتصالات چوبی که به صورت سازه ای عمل می کند نکته قابل توجه نوع چفت و بست شدن سازه ها می باشد.
در واقع چسب های چوب چه با ساختار D2 وD3 نمی تواند جایگزین مناسب برای اتصالات مکانیکی در سازه های چوبی باشد. ولی به عنوان نگهدارنده قطعات می تواند راهکار بسیار مناسبی به شمار آید.
در ثانی چسب چوب بیشتر در قطعات داخلی و تزیینی مورد استفاده قرار می گیرد. به کارگیری چسب چوب در مجاورت بیش از حد دما و رطوبت می تواند در کیفیت آن تاثیرگذار باشد.
چسب های گروه D4:
این گروه از چسب ها را به عنوان چسب های چوب پلی اورتان معرفی می کنند. قابلیت چسب چوب پلی اورتان آب بندی خیلی بالای آن می باشد. در واقع چسب چوب D4 یک نوع چسب چوب بر پایه پلی اورتان است که بعد از عمل آوری می تواند اتصال بسیار مناسبی را در بستر چوب ایجاد کند.
در نظر داشته باشید که این گروه از چسب ها می توانند قابلیت افزایش حجم نداشته باشند. بنابراین در صورتی که در بازار با کد D4 بر روی بسته بندی مواجه شدید شرایط ذکر شده باید در این گروه از چسب وجود داشته باشد.
شکل ظاهری چسب چوب پلی اورتان:
چسب چوب پلی اورتان (مارین) قبل از عمل آوری به صورت یک مایع نسبتا غلیظ به رنگ عسل و یا حتی پررنگ تر از آن بوده که بعد از عمل آمدن به رنگ کرم پررنگ تبدیل می شود.
این محصول بعد از قرارگیری در مجاورت با هوا افزایش حجم خواهد داشت به طوری که این افزایش حجم تا سه یا چهار برابر حجم اولیه خواهد بود.
بعد از عمل آمدن سطح خارجی آن کاملا نفوذ ناپذیر می گردد. ولی در عین حال سطح داخلی آن به صورت متخلخل باقی خواهد ماند. محصول نهایی هم چسبندگی مناسب به سطح خواهد داشت و هم عایق درزگیر مناسبی را ایجاد خواهد نمود.
چسب های D3 یا چسب پلی اورتان چوب هم در اتصال قطعه چوبی به یکدیگر مناسب می باشد و هم در اتصال چوب به قطعات غیر چوبی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. که این قابلیت به واسطه ساختار پلی اورتان موجود در گرید D3 می باشد.
نحوه استفاده از چسب چوب پلی اورتان:
برای استفاده از چسب های چوب پلی اورتان D3 ابتدا دو سطح مورد نظر را به چسب آغشته می کنند. در مرحله دوم قبل از شروع فعل و انفعالات دو سطح چوب را به یکیدیگر متصل می کنند و آن را در زیر دستگاه پرس قرار می دهند.
معمولا چسب چوب پلی اورتان بعد از گذشت بازه زمانی 4 الی 5 ساعت، به مکانیزم مورد نظر دست پیدا می کند. اما بنا بر نوع ساختار می توان آن را در بازه زمانی بیشتر زیر پرس نگه داشت.
چسب های چسب پلی اورتان در تماس با هوا خشک می گردد. برای نگهداری آن بهتر است قوطی چسب را به صورت وارونه قرار داد تا هوای موجود در داخل ظرف در قسمت انتهایی آن قرار گیرد.
این کار موجب می گردد که اگر چسب در بازه زمانی مدت دار در ظرف باقی ماند قسمت پایینی چسب چوب پلی اورتان خشک شده و قسمت بالایی آن که در مجاورت نازل خروجی قرار دارد تغییری پیدا نخواهد کرد.
بازه زمانی نگهداری چسب چوب پلی اورتان:
چسب چوب پلی اورتان عموما به صورت بسته بندی های ستونی طراحی می گردد تا در هنگام خروج دچار مشکل نگردد. با این حال در صورتی که این چسب در محدوده زمانی تعیین شده استفاده نگردد دلیل بر خرابی چسب نیست. این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که چسب های چوب پلی اورتان دارای بازه زمانی مصرف 12 ماهه هستند. ولی بعد از گذشت این زمان نیز در صورتی که مکانیزم آن مورد آزمایش عملی قرارگیرد و کیفیت آن مورد تایید باشد هم می تواند مورد استفاده قرار گیرند.
تماس با نور خورشید روی کیفیت و میزان زمان نگهداری آن در انبار تاثیرگذار خواهد بود به طوری که مجاورت زیاد آن در برابر نور خورشید موجب فساد در چسب چوب پلی اورتان خواهد شد.
چند نکته مهم اجرایی در مورد چسب چوب پلی اورتان ( D3 ):
چسب های چوب پلی اورتان با افزایش حجم همراه هستند. به طوری که این افزایش حجم ممکن است در کیفیت نهایی آن نیز تاثیر منفی ایجاد نماید. این نکته مخصوصا در مورد چسب هایی که به صورت لایه لایه ساخته شده اند و در کف مورد استفاده قرار می گیرند بسیار حایز اهمیت است.
به این معنی که افزایش حجم چسب چوب پلی اورتان می تواند د رگذر زمان دچار نشست گردد. این امر ممکن است موجب ایجاد سر و صدا در هنگام اعمال فشار برروی آن گردد.
از سوی دیگر استفاده از حجم زیاد چسب چوب پلی اورتان می تواند در زیر دستگاه پرس تنش ایجاد نماید که این امر در سطح زیاد ممکن است موجب انحنا گردد.
ا ز این رو میزان مصرف چسب چوب پلی اورتان باید محدود گردد. در برخی از کارگاه های صنعتی از نوعی قیف برای کنترل میزان اعمال چسب چوب پلی اورتان استفاده می گردد. در این بین استفاده از برخی کاردک های دندانه دار در هنگام توزیع چسب موجب می گردد که میزان مصرف کاملا کنترل شود. توجه داشته باشید که مقاومت خمشی چوب با چسب چوب PVAC بیشتر از چسب چوب پلی اورتان می باشد. {منبع 1}
نتیجه‌گیری:
چسب چوب پلی اورتان مورد مصرف در بازار داخلی عبارتند از چسب های شرکت اپل / سوما / فرم / لازیو / مپل مکس و… می باشد در صورت نیاز به مشاوره در مورد انواع برندهای موجود در بازار می توانید به سایت چسب سنتر به آدرس www.chasbcentre.com مراجعه فرمایید.