امروزه چسب پلی‌اورتان در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. که با توجه به نوع و میزان کیفیت کار، می‌تواند کارایی آن متفاوت باشد. چسب پلی‌اورتان چوب یا چسب مارین یکی از موارد خاص در صنعت چوب می‌باشد. این چسب به واسطه قدرت چسبندگی و کیفیت آب بندی مناسب، جایگزین بسیاری از چسب‌های چوب قرار گرفته است.
چسب‌های چوب را به گروه‌های متفاوتی تقسیم بندی می‌کنند که هر کدام از آنها دارای ویژگی‌های خاصی می‌باشد.
- چسب‌های چوب مقاوم به آب
- چسب‌های چوب ضد آب
از جمله محصولات ویژه در صنعت چوب به شمار می‌رود.
به طور کلی اگر بخواهیم چسب‌های چوب را طبقه بندی کنیم باید آنها را به سه گروه چسب‌های D2 و D3 و D4 دسته بندی نماییم.
چسب‌های گروه D2
این گونه از چسب‌ها به رنگ شیری در بازار عرضه می‌گردد. از جمله نکات حائز اهمیت این چسب‌ها فیلر موجود در آن به شمار می‌آید. به این معنی که در برخی از این محصولات میتوان از فیلرهای عالی همچون نشاسه استفاده کرد. این امر می‌تواند هزینه تمام شده محصول را تا حد زیادی تحت شعاع خود قرار دهد.
به عبارت دیگر در صورتی که بخواهیم چسب چوبی با قیمت مناسب تهیه کنیم، می‌توانیم این نوع از چسب‌ها را مورد استفاده قرار دهیم. عاملی که در چسب‌های گروه D2 به عنوان یک ایراد فنی به شمار می‌آید میتوان به احتمال فاسد شدن یا تغییر رنگ سطح چوب به واسطه کپک زدن نشاسه اشاره کرد. این گونه از چسب‌ها در اثر نور خورشید و یا رطوبت محیط دچار تغییر شکل می‌شود.
با تمام این اوصاف در صورت خمیری شدن میتوان با اضافه نمودن آب به مخلوط چسب‌های D2 غلظت آن را کاهش داد. چسب‌های گروه D2 در زیر پرس عملکرد بهتری دارند و بعد از خروج آب از داخل چسب شروع به گیرش می‌نمایند. در واقع مکانیزم اتصال در چسب‌های چوب با از دست رفتن حلال رخ می‌دهد.
ماده اصلی تشکیل دهنده چسب‌های D2 پلی وینیل استات است که آن را (PVA) می‌نامند. این محصول بدون زیان به پوست می‌تواند در انواع چوب‌های صنعتی و… مورد استفاده قرار گیرد.
نکته‌ای که در ارتباط با این گونه از چسب‌ها حائز اهمیت است این است که اعمال گرما برای گیرش در آنها توصیه نمی‌گردد؛ زیرا این کار ماهیت امولسیونی چسب چوب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و امکان تضعیف در ساختار چسب چوب با پایه PVAC می‌گردد.
چسب‌های گروه D3
چسب‌های گروه D3 به عنوان یک محصول مقاوم به آب در بازار صنعت چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که قدرت چسبندگی چسب‌های گروه D3 چندین برابر چسب‌های گروه D2 هستند. این گونه از چسب‌ها از مواد پلیمری استایرن و محصولات مشابه ساخته می‌شود. از این رو رنگ چسب بعد از عمل آمدن رو به شفافیت خواهد نمود. از سوی دیگر تاب آوری چسب‌های چوب گروه D3 در مقابل آب و رطوبت بالاست. به طوری که دربازه زمانی طولانی در صورتی که در مجاورت آب قرار گیرد مقاومت نهایی خود را حفظ می‌کند.
چسب‌های چوب گروه D3 عموما در ساخت ظروف چوبی و سازههای چوبی خاصی همچون عینک‌های چوبی، میز، صندلی‌های خاص چوبی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چسب‌های D3 بدون قرارگیری در زیر پرس هم مکانیزم خود را حفظ می‌کند. با این حال تاریخ مصرف پایین تر چسب‌های چوب گروه D3 در مقایسه با چسب‌های چوب گروه D2 و نیز قیمت چند ده برابری آن موجب شده تا چسب‌های چوب گروه D3 در موارد خاص مورد استفاده قرار گیرد؛ و برای عموم فرآیندهای چوبی کمتر استفاده می‌شود.
یکی از پرمصرف‌ترین کارها به کمک چسب‌های چوب گروه D3 در ساخت پلای وودها می‌باشد. چسب‌های چوب گروه D3 به واسطه عدم کاهش حجم و بالابردن مقاومت آن حتی در فیلم‌های نازک موجب شده تا در قطعات چوبی چند لایه هم مورد استفاده قرار گیرند.
با توجه به ساختار پلیمری چسب‌های گروه D3 استفاده از برخی افزودنی‌ها در آن می‌تواند کیفیت فنی آن را تا حد زیادی بالا برد. به طوری که میتوان این گونه چسب‌ها را برابر آب کاملا مقاوم و ضدآب نمود.
سختی این چسب‌ها به کمک افزودنی‌ها افزایش می‌یابد. با این حال قیمت‌های توجیه ناپذیر آن موجب محدودیت‌های زیادی در مصرف این گونه از چسب‌های چوب گردیده است.
آیا میتوان سازههای چوبی را با چسب‌های گروه D3 ساخت؟
نکته‌ای که در ارتباط با ساختارهای چوبی باید مورد توجه قرار گیرد کیفیت قفل و بست مکانیکی سازههای چوبی می‌باشد. به این معنی که در اتصالات چوبی که به صورت سازه‌ای عمل می‌کند نکته قابل توجه نوع چفت و بست شدن سازه‌ها می‌باشد.
در واقع چسب‌های چوب چه با ساختار D2 وD3 نمی‌تواند جایگزین مناسب برای اتصالات مکانیکی در سازههای چوبی باشد. ولی به عنوان نگهدارنده قطعات می‌تواند راهکار بسیار مناسبی به شمار آید.
در ثانی چسب چوب بیشتر در قطعات داخلی و تزیینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کارگیری چسب چوب در مجاورت بیش از حد دما و رطوبت می تواند در کیفیت آن تاثیرگذار باشد.
چسب‌های گروه D4
این گروه از چسب‌ها را به عنوان چسب‌های چوب پلی‌اورتان معرفی می‌کنند. قابلیت چسب چوب پلی‌اورتان آب بندی خیلی بالای آن می‌باشد. در واقع چسب چوب D4 یک نوع چسب چوب بر پایه پلی‌اورتان است که بعد از عمل آوری می‌تواند اتصال بسیار مناسبی را در بستر چوب ایجاد کند.
در نظر داشته باشید که این گروه از چسب‌ها می توانند قابلیت افزایش حجم نداشته باشند. بنابراین در صورتی که در بازار با کد D4 بر روی بسته بندی مواجه شدید شرایط ذکر شده باید در این گروه از چسب وجود داشته باشد.
شکل ظاهری چسب چوب پلی‌اورتان
چسب چوب پلی‌اورتان (مارین) قبل از عمل آوری به صورت یک مایع نسبتا غلیظ به رنگ عسل و یا حتی پررنگ‌تر از آن بوده که بعد از عمل آمدن به رنگ کرم پررنگ تبدیل می‌شود.
این محصول بعد از قرارگیری در مجاورت با هوا افزایش حجم خواهد داشت به طوری که این افزایش حجم تا سه یا چهار برابر حجم اولیه خواهد بود.
بعد از عمل آمدن سطح خارجی آن کاملا نفوذ ناپذیر می‌گردد. ولی در عین حال سطح داخلی آن به صورت متخلخل باقی خواهد ماند. محصول نهایی هم چسبندگی مناسب به سطح خواهد داشت و هم عایق درزگیر مناسبی را ایجاد خواهد نمود.
چسب‌های D3 یا چسب پلی‌اورتان چوب هم در اتصال قطعه چوبی به یکدیگر مناسب می‌باشد و هم در اتصال چوب به قطعات غیر چوبی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. که این قابلیت به واسطه ساختار پلی‌اورتان موجود در گرید D3 می‌باشد.
نحوه استفاده از چسب چوب پلی‌اورتان
- برای استفاده از چسب‌های چوب پلی‌اورتان D3 ابتدا دو سطح مورد نظر را به چسب آغشته می‌کنند.
- در مرحله دوم قبل از شروع فعل و انفعالات دو سطح چوب را به یکدیگر متصل می‌کنند و آن را در زیر دستگاه پرس قرار می‌دهند.
- معمولا چسب چوب پلی‌اورتان بعد از گذشت بازه زمانی 4 الی 5 ساعت، به مکانیزم مورد نظر دست پیدا می‌کند. اما بنا بر نوع ساختار میتوان آن را در بازه زمانی بیشتر زیر پرس نگه داشت.
- چسب‌های چسب پلی‌اورتان در تماس با هوا خشک می‌گردد. برای نگهداری آن بهتر است قوطی چسب را به صورت وارونه قرار داد تا هوای موجود در داخل ظرف در قسمت انتهایی آن قرار گیرد. این کار موجب می‌گردد که اگر چسب در بازه زمانی مدت‌دار در ظرف باقی ماند قسمت پایینی چسب چوب پلی‌اورتان خشک شده و قسمت بالایی آن که در مجاورت نازل خروجی قرار دارد تغییری پیدا نخواهد کرد.
بازه زمانی نگهداری چسب چوب پلی‌اورتان
چسب چوب پلی‌اورتان عموما به صورت بسته بندی‌های ستونی طراحی می‌گردد تا در هنگام خروج دچار مشکل نگردد. با این حال در صورتی که این چسب در محدوده زمانی تعیین شده استفاده نگردد دلیل بر خرابی چسب نیست. این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که چسب‌های چوب پلی‌اورتان دارای بازه زمانی مصرف 12 ماهه هستند. ولی بعد از گذشت این زمان نیز در صورتی که مکانیزم آن مورد آزمایش عملی قرارگیرد و کیفیت آن مورد تایید باشد هم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرند.
تماس با نور خورشید روی کیفیت و میزان زمان نگهداری آن در انبار تاثیرگذار خواهد بود به طوری که مجاورت زیاد آن در برابر نور خورشید موجب فساد در چسب چوب پلی‌اورتان خواهد شد.
چند نکته مهم اجرایی در مورد چسب چوب پلی‌اورتان (D3)
چسب‌های چوب پلی‌اورتان با افزایش حجم همراه هستند. به طوری که این افزایش حجم ممکن است در کیفیت نهایی آن نیز تاثیر منفی ایجاد نماید. این نکته مخصوصا در مورد چسب‌هایی که به صورت لایه لایه ساخته شده اند و در کف مورد استفاده قرار می‌گیرند بسیار حائز اهمیت است.
به این معنی که افزایش حجم چسب چوب پلی‌اورتان می‌تواند در گذر زمان دچار نشست گردد. این امر ممکن است موجب ایجاد سر و صدا در هنگام اعمال فشار برروی آن گردد.
از سوی دیگر استفاده از حجم زیاد چسب چوب پلی‌اورتان می‌تواند در زیر دستگاه پرس تنش ایجاد نماید که این امر در سطح زیاد ممکن است موجب انحنا گردد.
از این رو میزان مصرف چسب چوب پلی‌اورتان باید محدود گردد. در برخی از کارگاه‌های صنعتی از نوعی قیف برای کنترل میزان اعمال چسب چوب پلی‌اورتان استفاده می‌گردد. در این بین استفاده از برخی کاردک‌های دندانه دار در هنگام توزیع چسب موجب می‌گردد که میزان مصرف کاملا کنترل شود. توجه داشته باشید که مقاومت خمشی چوب با چسب چوب PVAC بیشتر از چسب چوب پلی‌اورتان می‌باشد.
کلام آخر
چسب چوب پلی‌اورتان مورد مصرف در بازار داخلی عبارتند از: چسب‌های شرکت اپل، سوما، فرم، لازیو، مپل مکس و… می‌باشد در صورت نیاز به مشاوره در مورد انواع برندهای موجود در بازار می‌توانید به سایت مجموعه تخصصی چسب سنتر مراجعه فرمایید.